Raport BlackRock: De-dolaryzacja i nowe strategie rezerwowe w centrum uwagi świata finansów

BlackRock akcentuje de-dolaryzację i nowe strategie rezerwowe

W znaczącym zwrocie w światowych finansach, BlackRock – największy globalny zarządca aktywów z portfelem sięgającym niemal 12,5 biliona dolarów – w lipcowym raporcie 2025 roku podkreśla nabierające tempa odchodzenie od dolara amerykańskiego. Proces ten, nazywany de-dolaryzacją, znajduje się obecnie w centrum zainteresowania banków centralnych, które dywersyfikują swoje rezerwy w odpowiedzi na wyzwania gospodarcze i geopolityczne. Złoto niezmiennie pozostaje kluczowym aktywem alternatywnym, jednak coraz częściej w rozmowach o rezerwach pojawia się również Bitcoin.

De-dolaryzacja z teorii przechodzi w praktykę

Zgodnie z analizą BlackRock, główne banki centralne coraz częściej weryfikują swoje uzależnienie od dolara. Ta strategiczna zmiana wynika ze wzrastających napięć międzynarodowych, uporczywej inflacji oraz rosnących wątpliwości wobec stabilności finansów USA.

Kurs dolara uległ znacznemu osłabieniu – w ciągu sześciu miesięcy spadł o ponad 10%, czego nie obserwowano od lat 70., gdy świat odszedł od parytetu złota. Tak dynamiczny spadek wartości dolara ma poważne konsekwencje dla aktywów tradycyjnych i cyfrowych, zwiększając popyt na złoto oraz kryptowaluty, w tym szczególnie na Bitcoina.

Były prezydent Donald Trump odniósł się do tego trendu, przyznając, że mimo preferowania silnego dolara, jego osłabienie może przynieść korzyści ekonomiczne. Spadek wartości dolara sprawia, że kryptowaluty wyceniane w USD stają się atrakcyjniejsze dla międzynarodowych inwestorów, co może osłabić zaufanie do walut fiducjarnych i nasilić zainteresowanie zdecentralizowanymi alternatywami.

Banki centralne zwiększają zasoby złota w nowych realiach rezerw

Wpływ de-dolaryzacji widoczny jest w aktywności banków centralnych. W samym 2024 roku banki te nabyły łącznie ponad 1000 ton metrycznych złota, czyli ponad dwukrotnie więcej niż średnia roczna z ostatniej dekady. Światowe oficjalne rezerwy złota zbliżyły się tym samym do poziomu 36 000 ton, nienotowanego od ponad pół wieku.

Obecnie złoto stanowi około 20% światowych aktywów rezerwowych, a udział dolara amerykańskiego spadł do 46%. Euro odpowiada za 16% rezerw, podczas gdy inne waluty – za 18%, zgodnie z danymi Business Insider.

Złoto nadal pełni kluczową rolę w portfelach rezerw, jako zabezpieczenie przed inflacją i niepewnością geopolityczną. Coraz częściej jednak – jak raportuje BlackRock – w oficjalnych dyskusjach pojawia się temat Bitcoina (BTC) jako potencjalnego aktywa rezerwowego na przyszłość.

Zdecentralizowany charakter Bitcoina, ograniczona podaż oraz niezależność od rządowej kontroli sprawiają, że rozważany jest jako narzędzie strategiczne. Choć banki centralne jeszcze nie dokonały znaczących zakupów BTC, pojawienie się tej kryptowaluty w analizach politycznych wskazuje na początek nowej ery zarządzania rezerwami.

Trendy, nabywcy i dynamika rynku rezerw złota i kryptowalut

Zakupy złota przez banki centralne na rekordowym poziomie

Hossa na rynku złota trwała także na początku 2025 roku – tylko w pierwszym kwartale banki centralne powiększyły swoje zasoby o 244 tony. Niemal 30 mld dolarów napłynęło też do ETF-ów opartych na złocie, co jest najwyższym wynikiem od 2020 roku.

Według Światowej Rady Złota (World Gold Council), w maju 2025 r. banki centralne nabyły netto 20 ton złota. Liderem była Kazachstan z 7 tonami, zaś Turcja i Polska dołożyły po 6 ton. Aż 95% zarządzających rezerwami spodziewa się dalszego wzrostu światowych zasobów złota w najbliższym roku.

Prawie połowa ankietowanych planuje zwiększyć własne rezerwy złota, a ponad 70% zadeklarowało chęć obniżenia udziału dolara w portfelach rezerwowych w perspektywie pięciu lat, preferując złoto, euro lub chińskiego juana (renminbi).

Kupowanie złota przez takie rynki rozwijające się jak Azerbejdżan, Chiny czy Iran wynika z chęci ochrony narodowego majątku przed sankcjami i zmiennością kursów walut. W kwietniu 2025 r. ceny złota osiągnęły rekordowe 3 500 USD za uncję trojańską. Według Metals Focus, wartość oficjalnych zakupów złota w tym roku to około 80 miliardów dolarów, a liczby te mogą wzrosnąć wraz z utrzymującą się niepewnością geopolityczną i finansową.

Bank centralny Chin zgromadził w tym okresie największą ilość złota, podnosząc rezerwy z około 2 000 ton pod koniec 2022 roku do 2 299 ton w połowie 2025. Część analityków przypuszcza, że faktyczne zasoby Chin mogą być jeszcze wyższe, z powodu dodatkowych importów i możliwości przechowywania poza oficjalnym bilansem.

Obecna fala akumulacji złota kontrastuje z trendem sprzedażowym z końca lat 90. Od 2023 roku banki centralne odpowiadają za niemal jedną czwartą światowego popytu na złoto, kupując w tempie znacznie szybszym niż inwestorzy ETF. W ciągu pięciu ostatnich lat, instytucje te absorbowały około jedną ósmą nowo wydobytego złota, co świadczy o determinacji w umacnianiu rezerw narodowych.

Bitcoin coraz częściej rozpatrywany jako składnik rezerw

Choć pozycja złota pozostaje niekwestionowana, Bitcoin zyskuje na znaczeniu jako cyfrowy składnik wartości, który – dzięki ograniczonej podaży i odporności na naciski polityczne – przyciąga uwagę decydentów na całym świecie.

W styczniu 2025 Czeský Narodní Bank zahainicjował oficjalne wewnętrzne badanie nad potencjalną rolą Bitcoina w rezerwach, rozważając alokację do 5% z 140 mld euro aktywów. W Szwajcarii pojawiają się społeczne inicjatywy, postulujące aby Narodowy Bank Szwajcarii przeznaczył 1-2% rezerw na Bitcoina.

Mimo tych ruchów, realne inwestycje banków centralnych w Bitcoina są na bardzo wczesnym etapie. Według ankiety Central Banking Publications z 2025 r. (obejmującej 91 banków i 7 bilionów dolarów aktywów rezerwowych), żaden z banków nie uwzględnia Bitcoina w portfelu, a jedynie 2% deklaruje rozważenie inwestycji w kryptowaluty w ciągu najbliższych 5-10 lat – to znaczny spadek względem 16% w roku poprzednim.

Podobne wnioski przynosi raport OMFIF Global Public Investor 2025 – 93% bankierów centralnych nie planuje dodania cyfrowych aktywów do portfeli rezerwowych.

Przeszkody dla szerszego wdrożenia BTC to przede wszystkim duża zmienność, niepewność płynności w czasie stresu rynkowego oraz otwarte kwestie bezpieczeństwa i przechowywania kluczy. Dodatkowo wiele banków działa na podstawie restrykcyjnych przepisów, które preferują sprawdzone i regulowane aktywa.

Obecność Bitcoina w dyskusjach wskazuje jednak na wzrost świadomości i możliwą przyszłą adaptację w zarządzaniu rezerwami.

Państwa podejmują formalne kroki w kierunku rezerw w Bitcoinie

Choć masowe wdrażanie Bitcoina przez banki centralne pozostaje mało prawdopodobne w najbliższym czasie, niektóre państwa i samorządy podejmują konkretne działania. W marcu 2025 rząd USA utworzył Strategiczną Rezerwę Bitcoin, przechowując 200 000 przejętych BTC w rachunku zarządzanym przez Skarb Państwa. Texas jako pierwszy stan przeznaczył 10 mln dolarów na swoją rezerwę Bitcoina jako długoterminowe zabezpieczenie. Ministerstwo finansów Pakistanu również zapowiedziało budowę suwerennych rezerw BTC.

Sztandarowym przykładem jest Salwador, posiadający już ponad 6 000 BTC, choć jego podejście poddawane jest rewizji w trakcie rozmów z MFW. W Bhutanie, Bitcoin stanowi blisko 28% PKB, demonstrując, jak zasobne w energię i bogactwa kraje mogą strategicznie wykorzystywać kryptowaluty w zarządzaniu państwem.

Rosnąca wartość Bitcoina i uznanie instytucjonalne

Rok 2025 przyniósł dynamiczny wzrost Bitcoina i rosnące zainteresowanie szerokiego świata finansów. 14 lipca przekroczył on poziom 123 000 USD, co oznacza 75% wzrost w stosunku do końca 2024 roku. Instytucjonalne napływy kapitału – na czele z iShares Bitcoin Trust od BlackRock, zarządzającym teraz aktywami powyżej 80 mld USD – były kluczowym katalizatorem tych wzrostów.

Wydajność ETF-ów bitcoinowych już przewyższyła historyczne sukcesy największych ETF-ów złotych, co pokazuje szybkość integracji cyfrowych aktywów z portfelami inwestorów instytucjonalnych. 26 lipca Bitcoin kosztował około 118 000 USD, o 10% więcej niż miesiąc wcześniej.

Równolegle, nowe regulacje przynoszą uczestnikom cyfrowego rynku większą przejrzystość prawną. USA wprowadziły kluczowe ustawy – CLARITY Act oraz GENIUS Act – porządkujące klasyfikację aktywów cyfrowych i wyznaczające jasne ramy prawne. Utrzymujący się opór wobec federalnej waluty cyfrowej jeszcze bardziej wzmacnia pozycję Bitcoina jako niezależnego, zdecentralizowanego aktywa.

Według VanEck, zmienność Bitcoina – tradycyjna bariera dla wielu – znacznie się zmniejszyła względem akcji, co dodatkowo podnosi jego atrakcyjność jako cyfrowego aktywa rezerwowego. Zarówno banki centralne, jak i instytucjonalni inwestorzy dostosowują swoje strategie rezerw, a rozwój i regulacje rynku cyfrowych aktywów wyznaczają nowe standardy dla przyszłości globalnych rezerw.

Perspektywy Bitcoina i złota w portfelach rezerw banków centralnych

Chociaż udział Bitcoina w rezerwach banków centralnych jest nadal marginalny, jego rosnąca obecność w strategiach instytucjonalnych zapowiada długofalową ewolucję rynku. Złoto pozostaje fundamentem światowych rezerw, ale nowoczesne aktywa cyfrowe, na czele z Bitcoinem, stają się coraz poważniejszymi konkurentami – zwłaszcza w warunkach narastającej niepewności makroekonomicznej.

Dla społeczności kryptowalutowej oraz obserwatorów rynku jest to zarówno szansa, jak i wyzwanie. Postępujący napływ popytu na Bitcoina i złoto ze strony państw i instytucji zwiastuje transformację globalnego systemu rezerw – napędzaną przez dywersyfikację, cyfryzację i coraz silniejszą potrzebę odporności na zmieniające się realia gospodarcze.