9 Minuty
Japan moves to reclassify crypto under financial law
Japońska Agencja Usług Finansowych (Financial Services Agency, FSA) przygotowuje istotną zmianę regulacyjną, która miałaby włączyć wybrane kryptowaluty do tego samego ramienia prawnego, które obecnie reguluje akcje i obligacje. W proponowanej nowelizacji ustawy o instrumentach finansowych i giełdach (Financial Instruments and Exchange Act, FIEA) około 105 tokenów zatwierdzonych do notowań na krajowych giełdach miałoby być traktowanych jako produkty finansowe. Celem tej reformy jest wzmocnienie ochrony inwestorów, poprawa standardów zachowania na rynku oraz stworzenie bardziej przejrzystego reżimu podatkowego dla inwestorów i instytucji uczestniczących w obrocie kryptowalutami.
Proponowane przeklasyfikowanie odnosi się przede wszystkim do tokenów, które przeszły już krajowe procesy notowań i oceny zgodności — lista tych aktywów jest istotna z punktu widzenia regulatora i branży. W praktyce oznacza to, że część rynkowych instrumentów cyfrowych zostanie objęta przepisami dotyczącymi m.in. obowiązków informacyjnych, nadzoru nad rynkiem oraz zasad prowadzenia działalności brokerskiej i giełdowej, co może wpłynąć na strukturę kosztów i procedur operacyjnych na giełdach kryptowalut. Dla inwestorów detalicznych i instytucjonalnych przeklasyfikowanie może zwiększyć pewność prawną, ale też nałożyć dodatkowe obowiązki raportowe i compliance na platformy obrotu.
What the reclassification means for exchanges and tokens
Jeżeli propozycja zostanie przyjęta, plan FSA będzie wymagał od giełd wprowadzenia mocniejszych zasad ujawniania informacji dotyczących zatwierdzonych aktywów cyfrowych. Obejmuje to publikację danych o emitencie, szczegółów dotyczących infrastruktury blockchain, na której oparty jest token, a także historycznych danych o zmienności i płynności. Te obowiązki informacyjne mają na celu zwiększenie przejrzystości zarówno dla inwestorów detalicznych, jak i instytucjonalnych oraz przybliżenie standardów notowań kryptowalut do tych stosowanych wobec akcji i instrumentów dłużnych.
W praktyce oznacza to, że giełdy będą musiały przygotować rozbudowane dokumenty informacyjne, procesy due diligence i regularne raporty dotyczące ryzyka technologicznego, mechanizmów konsensusu oraz podatności sieci na ataki i awarie. Może to także wymagać od platform współpracy z firmami audytorskimi i niezależnymi ekspertami blockchain w celu weryfikacji przedstawianych danych. Dla emitentów tokenów wiąże się to z koniecznością lepszej dokumentacji whitepaperów, przejrzystej struktury własności i polityk zarządzania tokenem (tokenomics), co z kolei może wpływać na decyzje inwestycyjne i wycenę rynkową tych aktywów.
Mandatory safeguards and market conduct
Ponad obowiązkami informacyjnymi, japońska propozycja koncentruje się także na przeciwdziałaniu nadużyciom rynkowym. FSA dąży do wprowadzenia wyraźnych zakazów handlu na podstawie informacji poufnych oraz do ustalenia zdefiniowanych sankcji za insider trading i inne naruszenia. Te środki mają na celu wzmocnienie integralności rynku w miarę wzrostu wolumenów obrotu i zainteresowania instytucjonalnego aktywami cyfrowymi.
Wprowadzenie takich zabezpieczeń może objąć m.in. wdrożenie systemów monitoringu transakcji, mechanizmów wykrywania manipulacji rynkowych, obowiązków raportowania transakcji podejrzanych oraz procedur współpracy z organami ścigania. Dla operatorów giełd oznacza to konieczność inwestycji w zaawansowane narzędzia AML/KYC, systemy nadzoru rynkowego oraz szkolenia personelu w zakresie wykrywania i zgłaszania nieprawidłowości. Dla inwestorów i doradców finansowych nowe regulacje mogą przełożyć się na większą przejrzystość cen i ryzyka, ale także na dłuższy czas procesu notowania i większe wymagania dokumentacyjne.
Tax overhaul: from miscellaneous income to a flat capital gains rate
Jednym z najbardziej znaczących elementów reformy jest proponowana zmiana zasad opodatkowania. Obecnie w Japonii kryptowaluty są opodatkowane jako "dochód pozakategorialny" (miscellaneous income), co w praktyce może doprowadzić do tego, że aktywni handlowcy o wysokich dochodach trafiają do progów podatkowych z stawkami sięgającymi do 55%. FSA popiera zmianę polegającą na wprowadzeniu płaskiej 20% stawki podatku od zysków kapitałowych dla zatwierdzonych tokenów, co zrównuje opodatkowanie kryptowalut z instrumentami finansowymi i potencjalnie czyni Japonię bardziej atrakcyjnym rynkiem dla inwestorów krajowych i zagranicznych.
Zmiana klasyfikacji podatkowej — z dochodu klasyfikowanego jako miscellaneous na zysk kapitałowy — ma dalekosiężne skutki m.in. dla planowania podatkowego, strategii tradingowych oraz struktury finansowej inwestorów. Płaska stawka 20% może zmniejszyć zmienność podatkową dla traderów, uprościć raportowanie oraz obniżyć barierę wejścia dla podmiotów instytucjonalnych rozważających ekspansję w japońskim rynku kryptowalut. Z drugiej strony, mechanizmy przejściowe, zasady rozliczania strat i zysków oraz definicje zatwierdzonych tokenów będą kluczowe dla oceny rzeczywistego wpływu tej reformy na dochody budżetu i zachowania rynkowe.
Why the tax change matters
Przejście na 20% stawkę podatku może znacząco zmniejszyć obciążenie podatkowe aktywnych traderów oraz długoterminowych posiadaczy, co z kolei może zachęcić do większego udziału detalistów i przyspieszyć adopcję instytucjonalną. Uproszczenie zasad rozliczeń może również ograniczyć koszty administracyjne związane z rozliczaniem dochodu kategorii miscellaneous, w której często dochodzi do niejasności co do momentu powstania przychodu czy zasad wyceny tokenów przy transakcjach międzynarodowych.
W praktycznej perspektywie, zmiana podatkowa oznacza konieczność doprecyzowania takich kwestii jak: czy wymiana jednego tokena na inny będzie traktowana jako zdarzenie podatkowe, jak rozliczać dochody z stakingu i yield farming, oraz jak liczyć podstawę opodatkowania w przypadku cross-border transfers. Legislacja, która zostanie przygotowana na sesję parlamentarną w 2026 r., powinna zawierać szczegółowe zapisy określające ramy rozliczeń, okresy przejściowe i zasady raportowania dla giełd i inwestorów. W rezultacie podatnicy oraz podmioty świadczące usługi księgowe i prawne będą musieli zaktualizować procedury i narzędzia do obsługi rozliczeń podatkowych związanych z kryptowalutami.
Banks, stablecoins, and broader market implications
FSA analizuje również wcześniejsze wytyczne, które ograniczały bankom możliwość posiadania aktywów kryptowalutowych w bilansach. W 2020 roku banki były w praktyce blokowane przed nabywaniem kryptowalut z uwagi na obawy dotyczące ich zmienności; obecne przeglądy mogą pozwolić bankom na przechowywanie (custody) i utrzymywanie zatwierdzonych tokenów w ramach surowych ram zarządzania ryzykiem. Pozwolenie bankom na udział w rynku zwiększyłoby infrastrukturę instytucjonalną dla usług powierniczych, kredytowania i rozliczeń w japońskim ekosystemie kryptowalutowym.
Umożliwienie bankom pełniejszego zaangażowania w rynek cyfrowych aktywów może doprowadzić do rozwoju bezpiecznych usług depozytowych (custody), produktów pochodnych i instrumentów kredytowych opartych na kryptowalutach, przy jednoczesnym wdrożeniu rygorystycznych wymogów dotyczących płynności, kapitału i zarządzania ryzykiem operacyjnym. Banki dysponują też potencjałem do budowy rozwiązań rozliczeniowych B2B, które mogą integrować tradycyjne systemy płatnicze z infrastrukturą blockchain, co miałoby istotne znaczenie dla skalowania transakcji o dużej wartości oraz dla cross-border settlement.
Z drugiej strony, banki będą musiały rozwiązać problem wyceny aktywów cyfrowych, ryzyka kredytowego związanego z przechowywaniem tokenów jako zabezpieczenia oraz odpowiedzialności prawnej w przypadku naruszeń bezpieczeństwa. Wprowadzenie do bilansów bankowych kryptowalut stawia też pytania o odpowiednie ramy nadzorcze, testy warunków skrajnych (stress tests) oraz wymogi kapitałowe dostosowane do specyfiki cyfrowych aktywów.
Stablecoins and the Payment Innovation Project
Japonia jednocześnie stawia priorytet na eksperymenty z stablecoinami. Projekt Payment Innovation Project, wspierany przez FSA, wspiera konsorcjum dużych banków testujących stablecoiny powiązane z jenem oraz systemy rozliczeniowe oparte na blockchainie dla płatności instytucjonalnych. Te pilotaże są częścią szerszego wysiłku zmierzającego do modernizacji infrastruktury płatniczej i wykorzystania technologii blockchain do rozliczeń wysokokwotowych oraz cross-institution settlement.
Testy stablecoinów obejmują analizę kwestii takich jak mechanizmy stabilizacyjne, rezerwy walutowe, audyty rezerw, przepływ informacji między uczestnikami systemu oraz zgodność z regulacjami płatniczymi i AML/CFT. W kontekście płatności instytucjonalnych ważne są też aspekty interoperacyjności z istniejącymi systemami RTGS (real-time gross settlement), opóźnienia transakcyjne, koszty związane z rozliczeniem oraz możliwości automatycznego rozrachunku (atomic settlement) między instytucjami finansowymi.
Projekty te mają potencjał zwiększyć efektywność rozliczeń międzynarodowych i krajowych oraz stworzyć alternatywne, bezpieczne kanały dla transferu wartości. Jednak kluczowe będą reguły dotyczące emisji stablecoinów, transparentność rezerw i mechanizmy nadzoru, aby uniknąć ryzyka systemowego związanego z niewystarczającymi rezerwami czy utratą zaufania do emitenta.
Political support and next steps
Impulsy regulacyjne zaczęły nabierać tempa za rządów byłego premiera Shigeru Ishiba i są kontynuowane pod rządami premier Sanae Takaichi, oboje sygnalizują poparcie dla reform gospodarczych napędzanych technologią. Propozycja legislacyjna FSA prawdopodobnie będzie przedmiotem debat parlamentarnych w 2026 roku. Jeśli zostanie uchwalona, zmiany mogą przekształcić krajobraz japońskiego rynku kryptowalut — wzmacniając ochronę inwestorów, obniżając podatki dla wielu traderów oraz umożliwiając bankom i podmiotom instytucjonalnym czytelniejsze ścieżki uczestnictwa.
Wsparcie polityczne jest istotnym elementem procesu legislacyjnego, ponieważ wprowadzenie nowych ram regulacyjnych wymaga współpracy między ministerstwami, organami nadzoru, branżą oraz parlamentarzystami. Debata prawdopodobnie obejmie szczegółowe negocjacje odnośnie zakresu tokenów kwalifikowanych jako instrumenty finansowe, kryteriów oceny ryzyka technologicznego oraz mechanizmów nadzorczych nakładanych na giełdy i instytucje finansowe.
Dla uczestników rynku kryptowalut proponowane reformy wskazują na zamiar Japonii połączenia solidnego nadzoru z politykami sprzyjającymi innowacjom. Inwestorzy powinni śledzić nadchodzące projekty ustaw i wytyczne giełdowe, aby zrozumieć, które tokeny będą kwalifikowały się pod FIEA oraz w jaki sposób nowe obowiązki informacyjne i zasady podatkowe wpłyną na strategie handlowe i proces adopcji instytucjonalnej. Dla firm technologicznych i dostawców infrastruktury to także sygnał, że warto inwestować w zgodność regulacyjną (compliance), audyt bezpieczeństwa i skalowalność rozwiązań, które będą zgodne z oczekiwaniami japońskiego regulatora.
Podsumowując, proponowane zmiany w Japonii reprezentują istotne przesunięcie w podejściu do regulacji kryptowalut — od sfery w dużej mierze poza tradycyjnym prawem finansowym, ku integracji z istniejącymi przepisami rynkowymi. To z kolei może ustanowić precedens dla innych jurysdykcji rozważających równoczesne zapewnienie ochrony inwestorów i stworzenie ram sprzyjających rozwojowi innowacyjnych produktów finansowych opartych na technologii blockchain.
Źródło: crypto
Zostaw komentarz