7 Minuty
Japonia przenosi nadzór nad kryptowalutami z reżimu płatności do prawa papierów wartościowych
Japońskie organy nadzorcze przygotowują znaczącą reformę regulacyjną, która ma przenieść nadzór nad aktywami kryptograficznymi z krajowego reżimu dotyczącego usług płatniczych do obszaru prawa dotyczącego papierów wartościowych. Financial Services Agency (FSA) opublikowała szczegółowy raport przygotowany przez grupę roboczą Rady Systemu Finansowego (Financial System Council), proponujący, aby podstawą prawną regulacji kryptowalut stał się Financial Instruments and Exchange Act (FIEA), zamiast obowiązującego Payment Services Act (PSA).
Argumentacja za tą zmianą jest prosta i jednocześnie złożona: aktywa kryptograficzne coraz częściej są traktowane jako instrumenty inwestycyjne — zarówno w japońskiej praktyce, jak i w międzynarodowych standardach. W efekcie wymagają one ujawnień informacyjnych, mechanizmów ładu korporacyjnego oraz ochrony inwestorów porównywalnej z innymi produktami finansowymi. Przeniesienie nadzoru pod prawo papierów wartościowych ma objąć sprzedaże tokenów, działalność handlową oraz powiązane usługi tymi samymi oczekiwaniami zgodności (compliance), które obowiązują rynek papierów wartościowych.
W praktyce oznacza to istotne dostosowania w sposobie klasyfikacji tokenów, prowadzenia ofert na giełdach (IEO) oraz modelach biznesowych platform kryptowalutowych. Zmiana ram prawnych — z PSA na FIEA — to nie tylko kwestia nazewnictwa, ale fundamentalna korekta podejścia regulacyjnego: od usług płatniczych do reżimu, który kładzie nacisk na przejrzystość, odpowiedzialność emitentów i standardy rynkowe. Dla inwestorów detalicznych i instytucjonalnych ma to prowadzić do lepszej ochrony kapitału, a dla uczestników rynku — do jasnych zasad operacyjnych i raportowych.
Co zmiana na FIEA mogłaby zmienić
Objęcie kryptowalut przez FIEA zaostrzyłoby obowiązki informacyjne w szerokim zakresie. Oferty w ramach Initial Exchange Offerings (IEO) oraz sprzedaże tokenów organizowane przez giełdy podlegałyby obowiązkowi ujawnień przed sprzedażą, przypominających prospekty papierów wartościowych. Taki dokument informacyjny musiałby zawierać szczegółowe informacje o kluczowych podmiotach projektu, mechanice emisji tokenów, harmonogramach dystrybucji oraz ryzykach związanych z projektem i infrastrukturą techniczną.
W praktyce regulatorzy i uczestnicy rynku mogliby spodziewać się następujących zmian: obowiązek przygotowania rozbudowanych materiałów informacyjnych, weryfikacja danych podmiotów powiązanych z emisją tokenów, dokładne ujawnienia dotyczące alokacji tokenów oraz warunków sprzedaży. Dla projektów blockchain oznaczałoby to konieczność przejrzystego przedstawienia roadmapy, zespołu deweloperskiego, struktury własności/inteligentnych kontraktów oraz źródeł finansowania. Taki wymóg ma ograniczyć ryzyko oszustw, ukrytych interesów i konfliktów interesów.
Raport grupy roboczej podkreśla także znaczenie niezależnych audytów kodu przeprowadzanych przez zewnętrznych specjalistów. Audyty bezpieczeństwa smart kontraktów i infrastruktury technicznej stałyby się standardem w procesie wprowadzania tokenów na rynek, co zwiększyłoby bezpieczeństwo operacji i zaufanie inwestorów. Giełdy kryptowalut będą oceniane nie tylko z perspektywy operacyjnej, ale także pod kątem tego, jak uwzględniają opinie samoregulacyjnych organizacji branżowych i jak wdrażają rekomendacje ekspertów ds. bezpieczeństwa oprogramowania.
Ważnym elementem proponowanych zmian jest ograniczenie możliwości ukrywania tożsamości przez emitentów poprzez twierdzenia o decentralizacji. Grupa robocza rekomenduje obowiązkowe ujawnienie tożsamości emitentów oraz jawne raportowanie procesów stworzenia i alokacji tokenów. Oznacza to, że podmioty nie będą mogły skutecznie unikać obowiązków informacyjnych, zasłaniając się jedynie rozproszoną strukturą projektu. Zwiększona przejrzystość ułatwi regulatorom monitorowanie sieci powiązań, identyfikację kontrolerów projektu i ocenę rzeczywistego ryzyka dla inwestorów oraz stabilności systemu finansowego.
Egzekwowanie przepisów, integralność rynku i platformy transgraniczne
Projektowane ramy regulacyjne zwiększają również uprawnienia organów nadzoru do skuteczniejszego egzekwowania prawa wobec platform niezarejestrowanych w Japonii, włączając operatorów offshore oraz usługi powiązane z zdecentralizowanymi giełdami (DEX). W praktyce może to oznaczać intensyfikację działań wobec podmiotów, które celowo działają poza jurysdykcją, aby uniknąć lokalnych wymogów prawnych i ochrony inwestorów.
Raport rekomenduje wyraźne zakazy dotyczące insider tradingu i manipulacji rynkiem, co wpisuje się w globalne trendy regulacyjne — m.in. w przepisy unijne Markets in Crypto-Assets (MiCA) oraz ostatnie inicjatywy regulacyjne w Korei Południowej. Wprowadzenie dosadnych sankcji i mechanizmów nadzorczych ma przeciwdziałać nadużyciom oraz zwiększyć integralność rynku. Z perspektywy nadzorczej takie zapisy ułatwią identyfikację nienaturalnych wzorców handlowych oraz stosowanie instrumentów karnych i administracyjnych wobec sprawców.
Regulacyjna klarowność powinna również zmniejszyć ryzyko systemowe i zbliżyć japoński rynek kryptowalut do międzynarodowych standardów obrotu papierami wartościowymi. Dla operatorów giełd i emitentów tokenów może to wiązać się z wyższymi kosztami zgodności (compliance), ale równocześnie z korzyścią w postaci stabilniejszego środowiska prawnego, które może przyciągać inwestorów instytucjonalnych. Instytucje finansowe, fundusze inwestycyjne oraz firmy świadczące usługi powiernicze częściej będą rozważać wejście na rynek, jeśli zasady gry będą jasne i spójne z normami międzynarodowymi.
W kontekście platform transgranicznych kluczowe będzie wprowadzenie mechanizmów współpracy międzynarodowej. Japonia może dążyć do zawierania porozumień z innymi jurysdykcjami w celu wymiany informacji, ścigania przestępstw finansowych i koordynacji działań wobec operatorów offshore. Stworzenie standardów raportowych i harmonizacja zasad nadzoru pomogą ograniczyć arbitrage regulacyjny, gdzie podmioty wybierają najbardziej korzystne prawodawstwo do prowadzenia działalności.
Kontekst polityczny: podatki i instrumenty pochodne
Proponowana zmiana regulacyjna pojawia się równolegle z dyskusją w Tokio nad reformą systemu podatkowego dotyczącego dochodów z kryptowalut. Jednym z rozważanych wariantów jest wprowadzenie stałej stawki podatkowej na zyski z handlu kryptowalutami na poziomie 20%. Takie uproszczenie miałoby na celu unifikację opodatkowania i zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla podatników, ale jednocześnie wywołuje debatę o sprawiedliwości fiskalnej i wpływie na inwestorów detalicznych oraz profesjonalnych traderów.
Równocześnie FSA wyraziła ostrożność wobec udzielania zgody na instrumenty pochodne dla zagranicznych kryptowalutowych funduszy notowanych na giełdzie (crypto ETFs). W raportach regulatora pojawiły się sugestie, że niektóre aktywa bazowe mogą być „niepożądane” dla ekspozycji w instrumentach pochodnych z uwagi na ich wysoką zmienność, ryzyko manipulacji rynkowej lub brak wystarczających mechanizmów nadzorczych w miejscach, gdzie te aktywa są notowane. Oznacza to, że nawet jeśli ETF-y kryptowalutowe będą dopuszczone, dostępność instrumentów pochodnych opartych na określonych tokenach może być ograniczona.
Te równoległe dyskusje — dotyczące podatków, ETF-ów i traktowania kryptowalut jako papierów wartościowych — wskazują na dążenie Japonii do stworzenia kompleksowego, rynkowo zorientowanego ramienia prawnego dla aktywów cyfrowych. Zmiany te mają charakter systemowy i wymagają skoordynowanego podejścia: regulacje muszą uwzględniać aspekty podatkowe, nadzorcze, ochrony inwestora i bezpieczeństwa technologicznego. Dla giełd, projektów tokenów oraz inwestorów kluczowe jest śledzenie procesu legislacyjnego, ponieważ ostateczne zapisy mogą znacząco zmienić warunki prowadzenia działalności i korzystania z usług cyfrowych aktywów.
W miarę jak Japonia zmierza w kierunku przeklasyfikowania kryptowalut pod prawo papierów wartościowych, uczestnicy rynku powinni uważnie monitorować etapy finalizacji przepisów. Zmiana może przełożyć się na nowe procedury IEO, wymagania listingowe oraz mechanizmy egzekucyjne wobec podmiotów zagranicznych. Dla zarządzających projektami oznacza to konieczność rewizji dokumentacji projektowej, struktur własnościowych i procedur raportowych. Inwestorzy zaś powinni przygotować się na wyższy standard informacji oraz na ewentualne zmiany w opodatkowaniu zysków z kryptowalut.
Podsumowując, przesunięcie nadzoru z PSA na FIEA jest krokiem, który ma na celu zwiększenie przejrzystości, ograniczenie nadużyć rynkowych i dostosowanie japońskiego porządku prawnego do międzynarodowych praktyk regulacyjnych. Choć wdrożenie nowych zasad może generować koszty dla branży, w dłuższej perspektywie ma potencjał wzmocnienia zaufania inwestorów, poprawy bezpieczeństwa technicznego oraz rozwoju rynku w sposób uporządkowany i stabilny.
Źródło: cointelegraph
Zostaw komentarz