7 Minuty
Rządy UE przyjmują wspólną pozycję wobec cyfrowego euro
Rządy państw członkowskich Unii Europejskiej osiągnęły porozumienie w sprawie wspólnego podejścia do cyfrowego euro — projektu waluty cyfrowej banku centralnego (CBDC), którego celem jest wzmocnienie suwerenności monetarnej euro oraz modernizacja systemów płatniczych w strefie euro. Inicjatywa ma na celu umocnienie roli euro w światowych finansach wobec rosnącej konkurencji ze strony stablecoinów denominowanych w dolarach amerykańskich oraz dużych podmiotów płatniczych. Projekt cyfrowego euro ma też odpowiadać na potrzeby konsumentów i przedsiębiorstw, którzy oczekują szybszych, bezpieczniejszych i bardziej dostępnych rozwiązań płatniczych.
Tło i harmonogram
Europejski Bank Centralny (EBC) uruchomił projekt cyfrowego euro w 2021 roku, a Komisja Europejska przedstawiła formalne propozycje legislacyjne w 2023 roku. Przez ponad dwa lata państwa członkowskie prowadziły intensywne prace nad ujednoliceniem stanowisk i ochroną interesów krajowych oraz europejskich. Rada UE uzyskała mandat negocjacyjny, co otwiera drogę do kolejnych etapów procesu legislacyjnego — kluczowym krokiem jest przyjęcie stanowiska przez Parlament Europejski, po którym możliwe będzie przejście do formalnych negocjacji trójstronnych (trilogu) między Parlamentem, Radą i Komisją. W zależności od tempa politycznych uzgodnień i wyników technicznych testów, EBC planuje rozpoczęcie testów pilotażowych w 2027 roku, natomiast potencjalne pełne wdrożenie cyfrowego euro jest obecnie rozważane z perspektywą roku 2029.
Harmonogram ten uwzględnia wiele etapów: szczegółowe konsultacje techniczne i regulacyjne, współpracę z krajowymi bankami centralnymi, testy interoperacyjności z istniejącymi systemami rozliczeń (takimi jak TARGET2 czy zdecentralizowane rozwiązania płatnicze), jak również pilotaże w wybranych sektorach gospodarki. Decyzje polityczne będą musiały również uwzględnić wymogi wynikające z dyrektyw i rozporządzeń unijnych dotyczących usług płatniczych (PSD2), przepisów AML (przeciwdziałanie praniu pieniędzy) oraz zasad ochrony danych osobowych (RODO). Ponadto wdrożenie cyfrowego euro będzie wymagało przygotowania infrastruktury technicznej, standardów bezpieczeństwa, certyfikacji dostawców technologii oraz planów komunikacji z obywatelami i przedsiębiorstwami, aby zapewnić akceptację i zaufanie do nowego środka płatniczego.
Funkcjonalność online i offline
Tekst uzgodniony przez Radę podkreśla, że od momentu emisji cyfrowe euro powinno być dostępne zarówno w wersji online, jak i offline. To stanowisko odpowiada podejściu EBC i różni się od koncepcji zakładających wyłącznie działanie online, którą niektórzy prawodawcy uważali za wystarczającą, przy założeniu, że sektor prywatny zapewni rozwiązania offline. W praktyce możliwość dokonywania transakcji offline jest prezentowana jako kluczowy element odporności systemu płatniczego, włączenia finansowego oraz codziennego użytku detalicznego — zwłaszcza w sytuacjach awaryjnych (np. przerwy w łączności) lub w miejscach o ograniczonym dostępie do internetu.
Technicznie realizacja funkcji offline może opierać się na rozwiązaniach takich jak bezpieczne elementy sprzętowe w urządzeniach użytkowników, specjalne portfele sprzętowe, tokeny kryptograficzne działające w trybie zamkniętym oraz mechanizmy transferu wartości przez NFC, Bluetooth lub inne protokoły krótkiego zasięgu. Zapewnienie trybu offline niesie jednak ze sobą wyzwania: konieczność utrzymania bezpieczeństwa przed fałszerstwami i podwójnym wydawaniem środków, implementacja mechanizmów synchronizacji po przywróceniu połączenia, a także określenie procedur rozliczeń między podmiotami akceptującymi płatność offline. W projektach pilotażowych szczególny nacisk będzie kładziony na testy odporności, scenariusze użytkowania w sklepach detalicznych, transport publiczny oraz w obszarach o ograniczonej infrastrukturze cyfrowej, aby zapewnić, że cyfrowe euro odpowiada realnym potrzebom obywateli i przedsiębiorstw oraz wspiera inkluzję finansową.
Stabilność finansowa, limity i opłaty
Państwa UE podkreśliły znaczenie zabezpieczeń mających chronić stabilność finansową. Uzgodnione środki obejmują limity dotyczące posiadania cyfrowego euro przez klientów — temat już dyskutowany w gronie ministrów finansów strefy euro — które mają zapobiegać nagłemu odpływowi płynności z depozytów bankowych do CBDC. Limity sald oraz mechanizmy przejściowe mają ograniczyć ryzyko destabilizacji systemu bankowego oraz utrzymać skuteczność transmisji polityki pieniężnej.
Rada zaproponowała także ramy kompensacyjne dla dostawców usług płatniczych, przewidujące okres przejściowy, w trakcie którego obowiązywałyby maksymalne stawki interchange i opłaty dla merchantów (handlowców) przez pierwszy okres pięciu lat. Po okresie przejściowym limity opłat miałyby być powiązane z rzeczywistymi kosztami operacyjnymi obsługi cyfrowego euro, co ma zapobiegać nieuzasadnionemu obciążaniu przedsiębiorstw i konsumentów. Takie podejście ma równoważyć potrzeby odzyskania kosztów inwestycyjnych po stronie operatorów płatności oraz ochronę przed nadmiernymi opłatami, które mogłyby obniżyć akceptację tej formy płatności.
Dodatkowo rozważane są mechanizmy zarządzania saldem i ewentualne zmiany oprocentowania dla środków przechowywanych w formie cyfrowej, aby uniknąć masowego przenoszenia depozytów bankowych na rachunki CBDC w warunkach podwyższonej niepewności. W grę wchodzą również rozwiązania techniczne i regulacyjne, takie jak segmentacja portfeli, konta anonimowe o niskich limitach czy wymogi KYC dla wyższych poziomów sald, które razem mają chronić system finansowy i konsumentów. Komisja i EBC będą musiały ściśle monitorować wpływ cyfrowego euro na rynek kredytowy, płynność banków oraz koszty usług płatniczych.
Autonomia strategiczna i wpływ na rynek
Urzędnicy wskazali na obawy związane z nadmierną zależnością od amerykańskich gigantów płatniczych, takich jak Visa, Mastercard czy PayPal, oraz ryzyko popularyzacji stablecoinów emitowanych poza Europą. Tworząc regulowane cyfrowe euro, Unia Europejska dąży do wzmacniania autonomii strategicznej, zwiększenia konkurencji w ekosystemie płatniczym oraz zapewnienia zaufanej alternatywy publicznej wobec prywatnych stablecoinów. W praktyce oznacza to zarówno zmniejszenie ryzyka dominacji niesprawiedliwych warunków rynkowych, jak i zapewnienie europejskim podmiotom oraz konsumentom dostępu do standardów ochrony danych i konsumenta zgodnych z prawem UE.
Inicjatywa cyfrowego euro powinna także zachęcać do innowacji w sektorze fintech i w warstwach infrastruktury płatniczej, promując powstawanie nowych rozwiązań interoperacyjnych i usług dodanych. Jednocześnie projekt zakłada ochronę prywatności użytkowników w granicach prawa — co oznacza wyważenie między anonimowością niskokwotowych transakcji a wymogami AML/KYC i walki z finansowaniem terroryzmu. W kontekście regulacyjnym, cyfrowe euro będzie współistnieć z aktami prawnymi takimi jak rozporządzenia dotyczące rynków kryptowalut, przepisy o usługach płatniczych oraz akty regulujące platformy cyfrowe (np. DMA/DSA), co może wpłynąć na krajobraz konkurencyjny i model biznesowy dostawców usług płatniczych w UE.
Co dalej?
Po zgodzie Rady negocjatorzy oczekują teraz na stanowisko Parlamentu Europejskiego. Gdy obie instytucje osiągną porozumienie co do zasad, rozpoczną się formalne rozmowy trójstronne (trilogi), które doprecyzują ostateczne ramy prawne dla cyfrowego euro. Kluczowe kwestie do rozstrzygnięcia obejmują interoperacyjność z krajowymi i transgranicznymi systemami płatniczymi, kompleksową ochronę użytkowników, mechanizmy ochrony prywatności, wymogi przeciwdziałania praniu pieniędzy (AML) oraz szczegółowy podział kompetencji i odpowiedzialności między Europejskim Bankiem Centralnym a właściwymi organami krajowymi.
To porozumienie stanowi istotny kamień milowy w strategii cyfrowej waluty Europy — pokazuje, że możliwe jest pogodzenie innowacji technologicznych z rozważnymi zabezpieczeniami mającymi chronić stabilność finansową i zaufanie konsumentów. Kolejne miesiące i lata przyniosą testy techniczne, konsultacje społeczne i decyzje legislacyjne, które zadecydują o kształcie ostatecznego rozwiązania. Wszelkie ustalenia będą miały dalekosiężne konsekwencje dla rynku płatności, dla roli euro w gospodarce cyfrowej oraz dla pozycji Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej w obszarze cyfrowych walut i technologii finansowych.
Źródło: crypto
Zostaw komentarz